Vadeli Döviz Kontratları Nelerdir? Nasıl İşlem Yapılır?

Dövizlere avantajlı bir şekilde yatırım yapma imkanı sunan vadeli döviz kontratları ve sahip olduğu özellikler hakkında kısa bilgileri bu içeriğimizde bir araya getirdik.

Borsa İstanbul’un çatısı altında faaliyet gösteren Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP), çeşitli enstrümanlara yatırım yapma imkanı sunar. Bunlardan biri de dövizlerdir.

Vadeli döviz kontratları, adından da anlaşılacağı üzere bu araçlara yatırımın bir alternatifidir. Dövizlerin daha az riskle ve aynı zamanda daha kazançlı şekilde değerlendirilmesini sağlarlar.

Aşağıda, VİOP’ta işlem gören altı farklı döviz kontratı ve bunların özelliklerine dair kısa bilgileri bir araya getirdik.

Piyasada İşlem Gören Vadeli Döviz Kontratları

Dövizlere yatırım yapmanın yollarından biri olan vadeli kontratlar; VİOP’un avantajlarını sunan bir yöntemdir. Bu araçlar sayesinde işlem hacmi bir hayli yüksek olan dövizlerde risk yönetimi ve kazançlı işlemler amaçlanmaktadır.

Kaldıraç sistemi, çift yönlü işlemler ve spekülasyonlardan yararlanma gibi avantajlı imkanlar sunan VİOP, yatırımcılarına sunduğu vadeli döviz kontratları ile onların işini kolaylaştırmaktadır. Böylece dövizlerin riskleri minimum düzeye iner ve daha kazançlı işlemler yapılabilir.

VİOP’ta işlem gören vadeli döviz kontratlarının teknik özellikleri ve işlem görme şekilleri hakkında bilgi sahibi olmak, yatırımdan elde edilecek başarı için oldukça önemlidir.

VİOP’ta 5 farklı vadeli döviz kontratı işlem görmektedir. Dolar/TL, Euro/TL, Euro/dolar kontratları uzun süredir işlemdeydi. Ardından bir süre sonra Rus rublesi/TL, Çin yuanı/TL ve Sterlin/dolar kontratları da eklenerek çeşitlilik sağlanmış oldu. Yatırımcılar bu kontratlardan dilediği ile işlem yapabilmektedir.

VİOP’ta 5 farklı vadeli döviz kontratı olduğunu söyledik. Bunlar, tıpkı vadeli altın kontratları gibi farklı özelliklere sahiptir. Kontratların teknik ve temel özelliklerini iyi bir şekilde bilmeniz, işlemlerinizin doğruluğu adına oldukça önemlidir.

Şimdi vadeli döviz kontratlarının ne olduğuna daha detaylı bakalım ve işlemlerin nasıl yapıldığını öğrenelim. İşte, bu piyasada işlem gören kontratlar;

Amerikan Doları/Türk Lirası (USD/TRY) Kontratı

Dayanak varlığın Dolar/TL kuru olduğu kontratlardır. En fazla işlem yapılan döviz kurlarından biri olan Dolar/TL, VİOP avantajları ile yatırımcısına daha iyi koşullarda yatırım imkanı sunar.

Ülkemizde dolarda meydana gelen dalgalanmalar sürekli takip edilmekte ve dolayısıyla bu para birimi yatırımcıların en çok ilgilendikleri dövizi oluşturmaktadır.

Değerinde yükseliş görüldüğü zamanlarda yatırımcıların dikkatini üzerine çeken dolar, vadeli döviz kontratları ile avantajlı bir şekilde değerlendirilebilmektedir. Ayrıca VİOP’un avantajları yatırımcısına güvenli bir kazanç sunmaktadır.

Sözleşmelerin kodlarını da iyi bir şekilde bilmek gerekmektedir. Dolar/TL vadeli kontratının kodu “F_USDTRY0717” şeklindedir.

F, vadeli işlem sözleşmesi olduğunu ifade eder ve Futures’ten gelir. USDTRY, Amerikan doları ve Türk lirasının gösterim şeklidir. 07, Temmuz ayına işaret ederken, 17 ise vade yılının son iki hanesidir.

Dolar/TL kontratı ile ilgili bilinmesi gereken teknik ve temel detaylar bu şekildedir. Bunun yanı sıra işlem şekillerinin de bilinmesi gerekmektedir.

Dolar/TL vadeli kontratının teknik özellikleri şunlardır;

• Sözleşme büyüklüğü (değeri), 1000 Amerikan dolarıdır ve vadeler 2’şer aydır. Vade döngüleri ise Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim ve Aralık ayları olarak belirlenmiştir.
• Vade bitiminde sistem otomatik olarak işlemi kapatır; fakat yatırımcı isterse aynı pozisyonu bir sonraki vadeye taşıyabilir.
• Dolar/TL vadeli kontratında minimum fiyat adımı, 0,0001 TL’ye karşılık gelmektedir. Kontratın değeri ise virgülden sonra 4 basamak halinde kote edilmektedir. Kotasyonlar TL cinsindendir ve bu sayede nemalandırmadan faydalanılabilir.
• İşlem saatleri 09:30 – 18:15 arasıdır.
• Kaldıraç oranı 1:19 olarak belirlenmiştir ve sözleşme teminatı vade boyunca sabittir.

Euro/Türk Lirası (EUR/TRY) Kontratı

Dayanak varlığın Euro/TL kuru olduğu vadeli döviz kontratlarıdır. Ülkemizde dolardan sonra en çok ilgi gören döviz cinsidir.

Euro/TL kuru, dolar kadar takip edilmese de özellikle iş insanlarının yakın markajındadır. Ayrıca Avrupa ülkelerinin para birimi olan Euro’daki değişimleri takip edebilmek için en iyi göstergelerden biri kabul edilir.

Euro/TL vadeli kontratına, VİOP koşullarında avantajlı şekillerde yatırım yapılmaktadır. Kaldıraç ve çift yönlü işlem özelliklerinden yararlanarak, diğer piyasalara göre daha yüksek bir kazanç sağlama imkanı sunulmaktadır.

Üstelik bir döviz bürosu yerine VİOP’tan alınan Euro/TL kontratı, birikimlerin daha güvenli bir şekilde değerlendirilmesini sağlayacaktır.

Euro/TL vadeli kontratının kodu “F_EURTRY0517” şeklindedir. F, vadeli işlem sözleşmesi olduğunu ifade eder ve Futures’ten gelir.

EUR/TRY, Euro ve Türk lirasının gösterim şeklidir. 05, Mayıs ayına işaret ederken, 17 ise vade yılının son iki hanesidir.

Euro yatırımcıları için iyi bir alternatif olan EUR/TRY kontratında istediğiniz vadede işlem yapabilirsiniz. En aktif kontrat ise en yakın vadedir. Bu teknik kriterleri iyi bir şekilde öğrenmeniz gerektiğini unutmamalısınız.

Euro/TL kontratının teknik özelliklerine şunlardır:

• Vadeler ikişer aydır ve Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim, Aralık’tır.
• Sözleşme büyüklüğü, 1000 Euro’dur. Minimum fiyat adımı 0,0001 TL’ye denk gelmektedir.
• Kotasyonlar TL cinsindendir ve nema avantajından yararlanılabilir.
• İşlem saatleri, 09:30 – 18:15 arasındadır.
• Kaldıraç oranı 1:20’dir ve teminat vade boyunca sabittir.
• Takas süresi T+1 gündür. İşlem karşı hesaplara T günü aktarılırken, zararlar T günü sonunda hesaptan çekilmektedir.

Euro/Dolar (EUR/USD) Çapraz Kuru Kontratı

Dünya üzerinde en çok kullanılan döviz çifti, EUR/USD paritesidir. Hangi piyasa olduğu fark etmeksizin en büyük işlem hacmi bu paritede oluşmaktadır. Doğal olarak yatırımcılara, diğer paritelerden daha farklı avantajlar sunmaktadır.

VİOP aracılığıyla EUR/USD çapraz kuruna yatırım yapmak ise hem daha güvenilir hem de daha kazançlıdır. Bu çapraz kontratta yatırım yaparken, Türk lirasının dolar karşısındaki değerine de pozisyon alma imkanı bulunmaktadır.

Üstelik bu kontratta, 1:19 oranında kaldıraç kullanarak, daha az teminatla daha yüksek kar oranı elde etme imkanı verilmektedir.

Sözleşme kodu, diğer kontratlardaki ile aynıdır. “F_EURUSD0917” olarak belirlenen kodda F, vadeli işlem sözleşmesi olduğunu ifade eder ve Futures’ten gelir.

EUR/USD, Euro ve Amerikan dolarının gösterim şeklidir. 09, Eylül ayına işaret ederken, 17 ise vade yılının son iki hanesidir.

Euro/dolar paritesinin avantajlarını kullanabileceğiniz bu kontratta; VİOP’un kaldıraç sistemini, az teminat – yüksek kazanç avantajını, fiyatlar hem düşerken hem de yükselirken yatırım yapabilme imkanını fırsata çevirebilirsiniz.

Tüm bunlarla birlikte, çapraz kurda 3 farklı para biriminin söz konusu olduğunu unutmamanız gerekir. EUR/USD çapraz kuru TL ile ilişkidir. Bu kura ait kontratlarda teminat, kar ve zarar, Türk lirası cinsinden hesaplanmaktadır.

Aynı zamanda EUR/USD çapraz kurunda ek getiri fırsatları, USD/TRY paritesinin fiyat hareketleri ve TL teminatın nema getirisidir.

Şimdi, Euro/Dolar çapraz kur kontratının teknik özelliklerine göz atalım:

• Vadeler 2’şer aydır ve diğer kontratlardaki ile aynıdır.
• Sözleşme büyüklüğü, 1000 Euro’dur. Minimum fiyat adımı ise 0,0001 dolardır. Bu adımın değeri ise 0,1 dolara eşittir.
• Sözleşmenin değeri, 1 Euro’nun dolar cinsinden karşılığıdır.
• Kaldıraç oranı yaklaşık 1:19’dur. Teminatı ise vade boyunca sabittir.

Rus Rublesi/Türk Lirası (RUB/TRY) Kontratı

Ruble, dünyanın güçlü enerji ülkelerinden olan Rusya’nın resmi para birimidir. VİOP kontratları arasında yerini sonradan almış ve yatırımcılar tarafından oldukça yoğun bir ilgiyle karşılanmıştır.

Ruble, oldukça köklü bir tarihe sahip para birimidir. Aynı zamanda Rusya, dünyanın en iyi 10 ekonomisinden birisidir. Petrol ve doğal gaz kaynakları, ülkenin gelirlerini oluşturmaktadır.

Rublenin değeri ise Rusya’daki jeopolitik gelişmelerden, enerji fiyatlarındaki dalgalanmalardan etkilenmektedir.

Ruble/TL paritesinin değerini etkileyen temel konular ise iki ülkenin merkez bankalarının para politikaları ve büyüme, enflasyon, istihdam gibi önemleri ekonomik verilerdir.

Parite, iki ülke arasındaki sıkı ekonomik ilişkilerden ötürü ilgiyle takip edilmektedir. Ayrıca Rusya ile turizm, ihracat ve ithalat ilişkilerimiz oldukça sağlamdır.

Bu nedenle Ruble’de görülen fiyat hareketleri yakından izlenmektedir. Bu çerçevede RUB/TRY vadeli kontratları VİOP’ta işlem görmeye başlamıştır.

Ruble/TL vadeli kontratının kodu “F_RUBTRY0617” şeklindedir. Burada F, vadeli işlem sözleşmesi olduğunu ifade eder ve Futures’ten gelir.

RUB/TRY, Rus rublesi ve Türk lirasının gösterim şeklidir. 06, Haziran ayına işaret ederken, 17 ise vade yılının son iki hanesidir.

Ruble/TL vadeli kontratı ile VİOP’ta kaldıraçlı ve çift yönlü işlemler yapabilirsiniz. İşlemleri yaparken iki ülke ekonomisi hakkında da bilgi sahibi olmanız gerektiğini unutmamalı ve bu nedenle iyi bir piyasa takipçisi olmalısınız.

Ruble/Türk lirası kontratının teknik özelliklerine bakacak olursak;

• Vadeler, ikişer aydır ve diğer kontratlardaki ile aynıdır.
• Sözleşme büyüklüğü, 100.000 Rus rublesidir. Minimum fiyat adımı, 0,00001 TL’dir ve bunun değeri 1 TL’dir.
• Sözleşmenin değeri, 1 Rus Rublesi’nin Türk lirası cinsinden değeri virgülden sonra 5 basamak halinde kote edilir.
• Kaldıraç oranı 1: 11’dir ve kontrat teminatı, vade bitimine kadar sabittir.

Çin Yuanı/Türk Lirası (CNH/TRY) Kontratı

Dayanak varlığın Çin yuanı/TL olduğu vadeli işlem kontratlarıdır. Bu kontrat da tıpkı Ruble gibi VİOP’a sonraki yıllarda dahil olmuştur.

Dünyanın en büyük ekonomilerinden olan Çin’in para birimi yuanın, Türk lirası karşısındaki değerine VİOP aracılığıyla hem güvenli hem de kazançlı yatırım yapmak oldukça avantajlıdır.

Yuan/TL vadeli kontratları, Çin ile hızlı gelişen ekonomik ilişkilerde döviz risklerine karşı hedge imkanını kullanma ayrıcalığı da sunar. Aynı zamanda spekülatif dalgalanmalardan yararlanarak kazancınızı da arttırabilirsiniz.

CNH/TRY paritesinin değerini etkileyen temel unsurlar; Euro Bölgesi, Amerika, Hindistan, Japonya ve İngiltere ekonomilerine ait veriler ile siyasi, politik ve jeopolitik gelişmelerdir.

Ruble/TL vadeli kontratlarının kodu “F_CNHTRY0417” şeklindedir. Burada F, vadeli işlem sözleşmesi olduğunu ifade eder ve Futures’ten gelir.

CNH/TRY, Çin yuanı ve Türk lirasının gösterim şeklidir. 04, Nisan ayına işaret ederken, 17 ise vade yılının son iki hanesidir.

Çin, özellikle son yıllarda yaptığı girişimlerle dünyanın en büyük ikinci ekonomisi haline gelmiştir. 124 ülkenin pazar ortağı konumundadır. Dünyanın en büyük ihracatçısı ve en büyük ikinci ithalatçısıdır.

Tüm bu nedenlere bağlı olarak yuan, küresel ekonomilerde meydana gelen büyüme sorunlarından ve merkez bankası politikalarından etkilenmektedir.

Yuan/TL vadeli kontratının teknik özellikleri şu şekildedir;

• Vadeler 2’şer aydır ve diğer kontratlarla aynıdır.
• Sözleşme büyüklüğü, 10.000 Offshore Çin yuanıdır. Minimum fiyat adımı, 0,0001 TL’dir. Bu adımın değeri ise 1 TL’ye eşittir.
• Sözleşmenin değeri, virgülden sonra 4 basamak halindedir.
• Kaldıraç oranı 1:19’dur.

İngiliz Sterlini/Dolar (GBP/USD) Çapraz Kuru Kontratı

Dayanak varlığın İngiliz Sterlini/dolar çapraz kuru olduğu vadeli işlem kontratlarıdır. VİOP’a sonraki yıllarda dahil olan kontratlardan bir diğeridir.

Nakdi uzlaşma sağlanan bu kontratta, işlem teminatı esasları Takas Mevzuatı’na göre belirlenmektedir.

Vade sonu uzlaşma fiyatı, son işlem günü saat 15:30’da Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) açıkladığı gösterge niteliğindeki bu çapraz kurdur.

Her vade ayının son işlem günü, bu çapraz kurda vade ve son işlem günü olarak kabul edilir.

İngiliz sterlini/dolar çapraz kuru kontratlarının öne çıkan özellikleri şunlardır;

• Standart  sözleşmelerde kontrat büyüklüğü 1000 İngiliz sterlinine eşittir.
• Günlük fiyat değişim limiti, her bir GBP/USD çapraz kuru kontratı için belirlenen baz fiyatın %10’u olarak kabul edilir.
• 1 sterlinin Amerikan doları türünden değeri, virgülden sonra dört basamak olarak kote edilmektedir.
• 0,0001 minimum fiyat adımı olarak belirlenmiştir.
• Takas süresi T+1’dir. Bu da zararların hesaplardan T günü sonunda tahsil edileceğine, elde edilen karların ise T günü sonunda hesaplara yansıyacağına işaret eder.

VİOP Döviz Kontratları ile Nasıl İşlem Yapılır?

Döviz kontratlarında işlem yapma şekilleri, uzun ve kısa pozisyon şeklinde olabilmektedir. Fakat burada kafa karıştırıcı olan kısım, döviz çiftlerinden hangisinin üzerinden yorum yapmak gerektiğinin bilinmesidir. Burada baz ve karşıt döviz kavramları ortaya çıkmaktadır. (Konu hakkında detaylı bilgi için tıklayın.)

Baz döviz, ilk önce yazılandır ve uzun pozisyon alındığında yükseleceği öngörülendir. Karşıt döviz ise ikinci yazılandır ve kısa pozisyon alındığında yükseleceği düşünülür.

Bir örnekle açıklayalım. Dolar/TL vadeli kontratında dolar, baz dövizdir ve yükseleceği öngörülüyorsa uzun pozisyon alınır. Bu pozisyon kapatılmak istendiğinde de kısa pozisyonla kapatılır.

Euro/dolar vadeli kontratında; Euro baz, dolar karşıt dövizdir. Eğer Euro, dolar karşısında değer kaybediyorsa kısa pozisyon alınır. Bu pozisyon kapatılmak istendiğinde de uzun pozisyon ile kapatılır.

Kontratlarda işlem yapma şekilleri, normal işlemlerle aynı olmasına karşın dayanak varlıklar nedeniyle çeşitli farklılıklar görülmektedir. Bu nedenle dayanak varlıkları iyi bir şekilde tanımanız gerekmektedir.

Merak ettiğiniz tüm konularda sizlere ücretsiz VİOP eğitimleri en iyi yardımcı olacaktır. Bu eğitimlerde hem teorik hem de uygulamalı bilgiler edinirsiniz.

Aynı zamanda içerisinde belli bir miktar sanal para bulunan demo hesaplar sayesinde her bir kontratın nasıl işlem gördüğünü risk almadan öğrenebilirsiniz.

Vadeli Döviz Kontratları ile İşlem Yapmanın Avantajları Nelerdir?

Para birimlerinin birbiri karşısındaki değeri üzerinden kazanç sağlamaya odaklı olan döviz yatırımları, VİOP’ta avantajlı şekillerde değerlendirilebilmektedir.

Bu piyasada işlem gören döviz kontratları, özellikle yeni nesil yatırımcıların sıkça başvurduğu yöntemlerden biridir. Çünkü VİOP’un kaldıraçlı alım – satım, çift yönlü işlemler, nemalandırma, vergi muafiyeti ve riskten korunma gibi pek çok avantajlı özelliği bu sayede kullanılabilmektedir.

Yatırımlardaki temel amaç para kazanmaktır. Dolayısıyla buna elverişli olan bir piyasada avantajlı işlem özellikleri ile para birimlerinin değerinden para kazanılabilir.

Yukarıda görüldüğü üzere VİOP’ta işlem gören beş farklı döviz kontratı, yatırımcılara seçenekler sunmaktadır. Farklı ülkelere ait olan para birimleriyle işlem yapmak ise küresel ekonomiye hakim olmayı gerektirir.

Dolasıyla yatırımcılar, vadeli döviz kontratları ile işlem yaparken hem dünya ekonomisi hem de ilgilendiği para biriminin ait olduğu ülkenin ekonomisiyle ilgili bilgi sahibi olmak durumundadır. Bu yönde araştırmalar yaparak ekonomi gündemini yakından izler.

Gündem hakkında yeterince bilgi edinen birinin başarılı işlemler yapma olasılığı çok daha fazla olacaktır. Dövizlerin dayanak varlık olduğu bu kontratlarda aynı zamanda VİOP avantajları da iyi bir şekilde kazanca çevrilir.

Örneğin, kaldıraç oranları sayesinde işleme yatırdığınız tutarın 10 katını bu kontratlardan kazanmanız mümkündür. Fakat oranlar her sözleşmede farklı olacaktır. Bu durumun aynı zamanda bir risk teşkil ettiğini de unutmamanız gerekir.

Aynı zamanda riskten korunmanızı sağlayan VİOP, yatırımın hedge edilmesi olarak bilinir. Böylelikle yatırımı birçok risk karşısında koruma altına almanızı sağlar.